De houtknotszwam of dodemansvingers is een algemene bewoner van bossen.

Meestal te vinden aan de basis van rottende of verwonde loofbomen.

Ook komt hij voor in houtachtige struiken of kruidachtige stengels.

Karakteristiek zijn de langwerpige, rechtopstaande, soms vertakte vruchtlichamen die uit de grond schieten als waren het vingers.

De vormen zijn meestal zwart of bruin en soms hebben ze een blauwe of groene schijn.

Zoals de naam suggereert, heeft deze soort een zeer variabel uitzicht, vaak knotsvormig  met het uiterlijk van een verbrand stukje hout. Vaak wordt deze paddenstoel ook aangetroffen met meerdere individuele ‘vingers’, maar soms zijn deze delen met elkaar versmolten en lijkt het op een klont stompjes.

De randlaag van de zwam voelt ruw aan.

 De productie van de sporen is een vrij langzaam proces.

Ze komen een voor een via de kleine opening vrij.

Het duurt meestal enkele maanden om het seksuele deel van de levenscyclus te voltooien.

Dit is zeer ongewoon in de padenstoelen wereld.

In de lente vormt deze soort soms een laag van witte en blauwachtige aseksuele sporen.