De hommelbijvlieg is een zeer algemene zweefvlieg in heel Vlaanderen die zeer sterk op een hommel lijkt.

Het lichaam is vrij breed en vrij behaard net zoals dat van een echte hommel.

Het borststuk is zwart en kleine deels bruin.

Het achterlijf bij het vrouwtje is zwart met wit.

Bij het mannetje is het achterlijf vergelijkend als dat van de meeste bijvliegen bruin met zwart.

De vliegtijd van de hommelbijvlieg is meestal tussen april en september.

De vlieg bezoekt de bloemen van zowel bomen, struiken als kruidachtige planten.

De larve is een rattenstaartlarve, die in stilstaand, organisch verontreinigd water leeft.

Soms ontwikkelt de larve zich zelfs in dierlijke mest.